قالب تخت چیست و چه کاربردی در صنعت چاپ دارد؟
قالب تخت یا کلیشه تخت ژلاتینی، ابزاری است که طرح چاپی روی آن بهصورت برجسته ایجاد میشود تا مرکب به سطح چاپی مانند کاغذ یا مقوا منتقل گردد. این روش به‌دلیل سادگی، هزینه‌ی پایین و دقت مناسب، در صنعت چاپ مهر، بسته‌بندی سبک و چاپ تبلیغاتی کاربرد گسترده‌ای دارد.
ساختار قالب تخت ژلاتینی
هر قالب تخت معمولاً از سه بخش اصلی تشکیل میشود:
- پایه: لایه‌ای از پلاستیک یا فلز برای استحکام مکانیکی و نصب آسان.
- لایه حساس: ژلاتین یا فتوپلیمر حساس به نور که طرح روی آن شکل می‌گیرد.
- پوشش محافظ: فیلم شفاف برای جلوگیری از آسیب قبل از نوردهی.
انواع قالب تخت در صنعت چاپ
| نوع قالب | ویژگی‌ها | کاربرد |
|---|---|---|
| ژلاتینی معمولی | نرم، اقتصادی، آماده‌سازی سریع | مهرسازی و چاپ تبلیغاتی سبک |
| فتوپلیمر UV | دقیق، بادوام و مقاوم در تیراژ بالا | چاپ بسته‌بندی و لیبل صنعتی |
| سیلیکونی یا فومی تخت | انعطاف‌پذیر و جداشدن آسان از سطح چاپ | کارهای دستی، آموزشی و چاپ سبک |
کاربردهای اصلی قالب تخت در چاپ
- چاپ مهر و کلیشه تبلیغاتی: ساخت مهرهای اداری و طرح‌های لوگو.
- چاپ بسته‌بندی سبک: چاپ علائم یا برند روی جعبه و لیبل.
- برجسته‌کاری و چاپ گرم: ایجاد جلوه فانتزی روی کارت و بسته‌بندی خاص.
مراحل ساخت قالب تخت
- طراحی طرح در نرم‌افزار برداری (Corel / Illustrator).
- چاپ نگاتیو طرح روی فیلم شفاف.
- نوردهی لایه ژلاتین با نور UV برای سخت شدن نواحی طرح‌دار.
- شستشو و حذف بخش‌های نورندیده برای ایجاد برجستگی.
- خشک‌کردن و تثبیت قالب برای استفاده‌ی مکرر.
مزایا و محدودیت‌ها
| مزایا | محدودیت‌ها |
|---|---|
|
|
نگهداری و افزایش عمر قالب
- دور از نور مستقیم و گرمای زیاد نگهداری شود.
- بعد از استفاده با آب یا محلول مخصوص تمیز و خشک گردد.
- از خراش سطح قالب جلوگیری شود.
- در حالت مسطح و بدون فشار انبار گردد.
نتیجه‌گیری
قالب تخت در صنعت چاپ یکی از ابزارهای کلیدی برای انتقال طرح به‌شکل دقیق و اقتصادی است. بسته به نوع پروژه، می‌توان از ژلاتینی معمولی برای مهرسازی یا از فتوپلیمر UV برای چاپ صنعتی بهره برد. نگهداری صحیح و تنظیم دقیق فرآیند ساخت، طول عمر و کیفیت چاپ را افزایش می‌دهد.
